เรื่องเด่น หนึ่งเดียวในโลก! ประติมากรรมจากแรงศรัทธา “พระพิฆเนศ” สร้างขึ้นจากดอกดาวเรือง มร.ชม.

เรื่องแปลกหนึ่งเดียวในโลก…องค์ “พระพิฆเนศ” ที่สร้างขึ้นจากดอกดาวเรือง เป็นปางประทานพร ขนาดความสูง 135 เซนติเมตรด้านกว้าง 70 เซนติเมตร สี่กรประทับยืน ท่วงท่าเดินก้าวย่างไปข้างหน้า เครื่องทรงศิราภรณ์แบบศิลปะปูนปั้นล้านนาโบราณ

อาจารย์สมศักดิ์ พรมจักร อาจารย์ประจำ ภาควิชาศิลปกรรม คณะมนุษยศาสตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ และนักศึกษาผู้ช่วยทั้ง 3 คน 1.)นายทัตพล เมธา 2.)นายวีระศักดิ์ พัดเถื่อน 3.)นายประเสริฐ พนาไพโรจน์ ที่ได้ร่วมสร้างสรรค์กว่า 1 ปี

อาจารย์สมศักดิ์ พรมจักร ได้กล่าวว่า เริ่มต้นจากการทำโครงการรื้นฟื้นอัตลักษณ์ไต ชุมชนไทใหญ่อำเภอพร้าว ก็ได้ศึกษาเทคนิคกระบวนการสร้างดอกไม้ของชาวไทใหญ่ หลังจากที่โครงการเสร็จแล้วเราได้องค์ความรู้ที่ได้มาสร้างสรรค์ต่อยอดพระพุทธรูปขึ้นมาใหม่ ใช้วัสดุจาการสักการะบูชา การมีส่วนร่วมของชุมชน จากงานในครั้งนั้นได้เห็นถึงพลังศรัทธาของชุมชน รวมถึงการจัดการวัสดุทำให้เห็นถึงคุณค่าในตัววัสดุขึ้นมา ได้สร้างพระพุทธรูปทั้งหมด 12 องค์ ได้นำถวายวัดในอำเภอพร้าว และเชียงใหม่



จนมีกระแสตอบรับคำชื่นชมมากให้ดำเนินงานต่อเนื่อง ได้งบประมาณดำเนินการทำต่องบประมาณ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น จึงได้เสนอโครงการประติมากรรมจากดอกไม้แห้ง ได้เลือกเสนอ ผลงานประติมากรรมพระพิฆเนศจากดอกไม้แห้งลอยองค์จำนวน 1 องค์ ได้แนวคิดจาการนำวัสดุมาสักการะบูชามารีไซเคิล นำมาใช้ใหม่ให้เกิดประโยชน์ใหม่ ซึ่งเป็นแนวคิดที่สำคัญคือการสร้างรูปเคารพศรัทธา

เมื่อเริ่มลงมือทำก็ได้ใช้โมเดลจากโครงการเดิมมาเป็นพื้นฐานให้เห็นว่า ความงามของดอกไม้ที่คนในราชภัฏนำมาถวาย โดยได้ใช้การมีส่วนร่วมในการเก็บดอกไม้แห้ง หลังนำมาถวายเสร็จแล้ว ทางแม่บ้านของมหาวิทยาลัยที่ช่วยงานในครั้งนี้ นำไปเก็บตากแห้งไว้ระยะเวลาเก็บหลายเดือน ในครั้งนี้ได้ดอกดาวเรืองจำนวนมาก

หลังจากที่ได้วัสดุหลักดอกไม้แล้ว ได้คิดออกแบบองค์พระพิฆเนศวร์ซึ่งได้ออกแบบเป็นพระพิฆเนศ ปางยืน สี่กร ( 4 มือ) ซึ่งแต่ละกรก็มีความหมาย เป็นปางประทานพร 1.)ถือวัตรชระ 2.)ถือดอกบัว 3.)ถือปัดสาคำภีโบราณ 4.)อีกกรประทานพร องค์ประกอบด้วยรวมโดยคำนึงถึงจุดเด่นของความเป็นประติมากรรมร่วมสมัยด้วย มีอัตลักษณ์ความเป็นล้านนาอยู่ออกแบบพัตราพรเครื่องทรงมาที่มาจากเทวดา วัดเจ็ดยอด พระอารามหลวง ส่งผลให้ได้คิดความหมายของลวดลายที่เชื่อมกับดอกไม้ เป็นจุดสำคัญในรายละเอียด จะเห็นความหมายลวดลายที่ปารากฏในองค์พระพิฆเนศ
หลังจากที่ออกแบบแล้วทำการขึ้นต้นแบบ



โดยการขึ้นชิ้นเล็กก่อนที่เรียกว่าโมเดล เพื่อค้นหารูปทรงที่ทางต่างๆ ครั้งนี้ได้ออกแบบท่าทางให้มีชิวตชีวามากยิ่งขึ้น และมีการปรับท่าทางในลักษณะการก้าวเดิน ก้าวย่างไปทางหน้า ซึ่งความหมายดีถึงความกว้าหน้า ยังจากออกแบบสเกชแบบรูปทรงเรียบร้อยแล้ว ก็ขยายแบบโดยขึ้นโครงเหล็กใช้โฟมพอกใช้ดินน้ำมันเป็นตัวเคลือบผิวด้านนอก แล้วเริ่มค่อยเติมสัดส่วนตึงและเนียนไปสู่เรื่องของอุดมคติ ขึ้นงานแบบฝรั่งถูกต้องตามหลักสัดส่วน แล้วเริ่มตัดท่อนลายละเอียดกล้ามเนื้อลงไปให้เข้าถึงในเรื่องพุทธปัญญาความเป็นอุดมคติให้ได้ หากดูพระพิฆเนศองค์นี้จะมีความเหมือนจริงมาก แต่ไม่ได้เปเรียบร้อยเกินไป และผสมงานไทยๆอยู่บ้าง โดยไม่ตั้งใจเป็นประพระพุทธจนเกินไป มีพลังมีกล้ามเนื้อเหมือนคนอยู่ เสร็จแล้ว สัดส่วนสำคัญในการปั้นครั้งนี้ลวดลายในการออกแบบครั้งนี้ เครื่องพัตราพรต่างๆ สฏา,กรองศอ,ทับทรวง,สังวาล และผ้านุ่งผ้าถุง ทั้หมดทั้งมวล มีการคิดและออกแบบใช้ดอกไม้เป็นตัวสำคัญ คิดในแต่ละจุดของเครื่องทรงจะมีดอกไม้เป็นลายหลักจะมีดอกไม้มงคลทั้งหลาย เช่น ดอกบัว,ดอกเก็ดถะหวา, ดอกพวงคำ ดอกไม้ในท้องถิ่นที่คนนิยมนำมาถวายเฉพาะ “ดอกดาวเรือง” เราได้โชว์ตัวในลักษณะของประติมากรรมลวดลายต่างๆ



หลังจากนั้นจนเข้าสู่กระบวนการทำแม่พิมพ์ ใช้การทำแม่พิมพ์ 2 ซีกใช้วัสดุซิลิโคน ตัดแบ่งส่วนต่างๆไปทำพิมพ์ต่างๆ เตรียมดอกดาวเรืองแห้งบดคลุกเคล้าส่วนผสมนำกดลงในแม่พิมพ์ แล้วใช้ผ้าบางเสริมความแข็งแรงทิ้งไว้ 5 วันนำมาประกอบจากชิ้นใหญ่ก่อน หน้าและหลัง จนไปถึงชิ้นเล็กๆ ลักษณ์ผิววัสดุโชว์ให้เห็นถึงเนื้อของดอกดาวเรือง
นายทัตพล เมธา นักศึกษาผู้ช่วยปั้น กล่าวว่า ผมได้รับความรู้จากการทำงานประติมากรรมในครั้งนี้ ในกระบวนการทำงานปั้น ทำพิมพ์ และการหล่อ จนเกิดทักษะในการทำงานประติมากรรม ที่สามารถนำองค์ความรู้ไปต่อยอดสร้างสรรค์ประติมากรรมได้อย่างดี

ปัจจุบัน พระพิฆเนศ ประดิษฐานที่ สำนักศิลปะวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ มีจัดแสดงนิทรรศการวิชาการในกระบวนการขั้นตอนการสร้างองค์พระพิฆเนศให้สำหรับผู้ที่สนใจศึกษาเรียนรู้ และร่วมสักการะพระพิฆเนศได้ มี 2 จุด ศาลพระพิฆเนศ และพระพิฆเนศปางประทานพร ใน สนง.ศิลปะและวัฒนธรรม ในเวลาราชการ เปิด 09.00 น-16.00 น. ติดต่อสอบถาม/สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ โทร. 053 885 860



ขอขอบคุณที่มา
https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/1766583/